W dzisiejszym świecie biznesu, gdzie ryzyko to codzienność, organizacje znajdują się pod stałą presją, by podejmować lepiej uzasadnione decyzje — dotyczące osób, które zatrudniają, partnerów, z którymi współpracują, oraz ryzyk związanych z przestrzeganiem przepisów. Choć dane wewnętrzne i tradycyjne metody weryfikacji wciąż są niezbędne, często nie dają pełnego obrazu.

Z pomocą przychodzi OSINT (Open-Source Intelligence) — praktyka pozyskiwania i analizy ogólnodostępnych informacji w celu wspierania kluczowych decyzji. Kiedyś zarezerwowana dla agencji wywiadowczych i śledczych, dziś stanowi potężne narzędzie dla działów HR, compliance oraz zespołów zajmujących się analizą ryzyka i due diligence.

Oto jak te działy mogą wykorzystać OSINT do zwiększenia trafności decyzji, redukcji ryzyka i budowania transparentności organizacyjnej.

Czym jest OSINT w kontekście biznesowym?

OSINT to legalne i etyczne pozyskiwanie danych z ogólnodostępnych źródeł, takich jak:

  • Rejestry publiczne i bazy danych firm

  • Media społecznościowe i blogi

  • Artykuły prasowe i raporty medialne

  • Rejestry rządowe i bazy regulacyjne

  • Fora internetowe, repozytoria kodu, dane domen

  • Publikacje naukowe i branżowe

W przeciwieństwie do inwazyjnego monitoringu czy pozyskiwania danych zza płatnych zapór, OSINT korzysta z danych jawnych — które są często pomijane lub niedostatecznie wykorzystywane.

OSINT dla działu HR

1. Weryfikacja przed zatrudnieniem

Poza sprawdzeniem CV i referencji, OSINT pomaga zidentyfikować potencjalne sygnały ostrzegawcze:

  • Niezgodności w historii zatrudnienia lub wykształceniu

  • Publiczne problemy prawne (np. oskarżenia o oszustwa, sprawy sądowe)

  • Niepokojące zachowania online (mowa nienawiści, nękanie)

  • Ryzyko reputacyjne wynikające z doniesień medialnych

Stosowany odpowiedzialnie, OSINT zwiększa jakość decyzji rekrutacyjnych — zwłaszcza na stanowiska kierownicze, reprezentacyjne lub z dostępem do danych wrażliwych.

2. Weryfikacja kadry kierowniczej

Informacje publiczne mogą ujawnić potencjalne ryzyka reputacyjne związane z kandydatami na stanowiska kierownicze. Artykuły prasowe, wywiady czy ślady cyfrowe mogą potwierdzić lub podważyć deklaracje z procesu rekrutacji.

3. Wewnętrzne dochodzenia

W przypadku podejrzeń o nadużycia OSINT może wesprzeć HR w weryfikacji zgłoszeń (np. aktywność w mediach społecznościowych, udział w protestach, konflikty interesów) — oczywiście z poszanowaniem prawa i zasad etyki.

OSINT dla działów compliance

1. Screening sankcyjny i list obserwacyjnych

OSINT może uzupełniać statyczne bazy danych o informacje z mediów, biuletynów rządowych czy wycieków — szczególnie w dynamicznych i wysokiego ryzyka jurysdykcjach.

2. Politycznie eksponowane osoby (PEP) i media negatywne

PEP-ów nie zawsze znajdziemy w komercyjnych bazach. OSINT pozwala wykryć nieoficjalne powiązania — np. lokalne artykuły prasowe, afiliacje polityczne, relacje rodzinne — co jest kluczowe przy wypełnianiu obowiązków AML/KYC.

3. Monitorowanie ryzyka stron trzecich

OSINT może pomóc w ocenie partnerów, sprzedawców czy agentów, ujawniając:

  • Spory prawne

  • Naruszenia regulacyjne

  • Kontrowersje społeczne lub środowiskowe

  • Zmiany w strukturze właścicielskiej lub zarządzie

To umożliwia proaktywne zarządzanie ryzykiem i wpisuje się w rosnące wymagania w zakresie ESG.

OSINT w procesach due diligence

1. Ocena ryzyka przed transakcją

Przed fuzjami, przejęciami czy partnerstwami organizacje muszą zrozumieć pełne ryzyko związane z kontrahentem. OSINT może ujawnić:

  • Niewskazane wcześniej sprawy sądowe

  • Powiązania polityczne

  • Połączenia z podmiotami objętymi sankcjami

  • Uszczerbki reputacyjne, o których nie wspomniano w negocjacjach

Jest to szczególnie przydatne w transakcjach międzynarodowych, gdzie dostęp do lokalnych informacji jest ograniczony.

2. Ustalanie rzeczywistego właściciela (UBO)

Firmy-wydmuszki i zawiłe struktury właścicielskie są powszechne w złożonych transakcjach. OSINT wspiera śledzenie własności w różnych jurysdykcjach poprzez łączenie rejestrów publicznych, baz wycieków i sieci korporacyjnych.

3. Weryfikacja aktywów

W transakcjach o dużej wartości często konieczne jest sprawdzenie istnienia i statusu aktywów — takich jak nieruchomości, prawa własności intelektualnej czy platformy cyfrowe. Narzędzia OSINT pomagają potwierdzić dane i wykryć niespójności.

Dobre praktyki i kwestie etyczne

1. Przestrzegaj prawa o ochronie danych
Przy zbieraniu danych osobowych zapewnij zgodność z przepisami takimi jak RODO. Unikaj zbierania danych z zamkniętych lub prywatnych źródeł.

2. Ustal wewnętrzne zasady
Zdefiniuj, jakie dane można zbierać, jak długo są przechowywane, kto ma dostęp i jak są wykorzystywane. Dokumentuj decyzje oparte na OSINT.

3. Skup się na relewancji i proporcjonalności
Zbieraj tylko dane związane z uzasadnionym celem biznesowym. Unikaj zaglądania w życie prywatne bez wyraźnej potrzeby.

4. Szkol zespół z weryfikacji źródeł
Ucz pracowników oceny wiarygodności informacji, weryfikacji krzyżowej oraz rozpoznawania zmanipulowanych lub nieaktualnych treści.

Wartość integracji OSINT w procesach wewnętrznych

Wdrażając OSINT w działania HR, compliance i due diligence, organizacja może:

  • Poprawić jakość decyzji

  • Zredukować ryzyko przy zatrudnieniu i współpracy

  • Wykrywać ukryte powiązania i niewypowiedziane zagrożenia

  • Zwiększyć transparentność i zgodność z regulacjami

  • Budować odporność i odpowiedzialność organizacyjną

W erze nadmiaru informacji ignorowanie danych publicznych to ryzyko. OSINT pozwala działać z wyprzedzeniem — a nie dopiero po fakcie.